Wat is acetylcholine?

Acetylcholine is een neurotransmitter – een signaalstof die informatie overdraagt tussen zenuwcellen. Het speelt een cruciale rol bij het geheugen, de leerfunctie, spieractiviteit, motivatie en het zenuwstelsel. Acetylcholine is onmisbaar voor een goede mentale scherpte, het reguleren van de hartslag, de werking van de darmen en het aansturen van spieren. Acetylcholine is een stofje dat je hersenen helpt om helder te denken, goed te slapen en soepel te bewegen. Vooral bij ouder worden, stress of burn-out zie je dat mensen hier minder van aanmaken. Het gevolg? Je geheugen hapert, je mist focus of je voelt je sneller moe in je hoofd.

Klachten bij een tekort aan acetylcholine

Een verlaagd acetylcholinegehalte herken je mogelijk aan deze klachten:

• Vergeetachtigheid of concentratieproblemen (brainfog)

• Verminderde alertheid of mentale traagheid

• Slecht geheugen of leerproblemen

• Spierzwakte of verminderde coördinatie

• Slaapproblemen of onrustige nachten

• Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen

• Neiging tot verslavingen en verhoogde stressgevoeligheid

Een ernstig tekort wordt in verband gebracht met neurodegeneratieve aandoeningen zoals Alzheimer.

Oorzaken van een tekort

Een tekort aan acetylcholine kan ontstaan door:

• Chronische stress (put de bijnieren uit, verlaagt choline-opname)

• Te weinig voedingsstoffen zoals choline, vitamine B1, B5 en omega-3

• Overmatige suiker- of alcoholinname

• Tekort aan goede vetten (waaronder lecithine uit eigeel of zonnebloempitten)

• Hormonale disbalansen of langdurige medicatie zoals anticholinergica

• Veroudering: het natuurlijke acetylcholinegehalte neemt af met de leeftijd

Relatie met ouder worden en Alzheimer

Naarmate we ouder worden, daalt de aanmaak van acetylcholine. Dit draagt bij aan geheugenproblemen, tragere informatieverwerking en cognitieve achteruitgang. Een laag acetylcholinegehalte is één van de kenmerkende factoren bij de ziekte van Alzheimer. Daarom worden in de reguliere geneeskunde cholinesteraseremmers ingezet, die het afbreken van acetylcholine tegengaan.

Onderzoek: Volgens een studie gepubliceerd in Frontiers in Aging Neuroscience (2018), is het ondersteunen van het cholinerge systeem (waar acetylcholine deel van uitmaakt) essentieel in het vertragen van cognitieve achteruitgang bij ouderen.

Acetylcholine en brainfog

Brainfog – het gevoel van mentale mist – heeft vaak een link met een laag acetylcholinegehalte. Dit zie je bijvoorbeeld bij mensen met:

• Chronische stress of burn-out

• PDS (prikkelbare darm syndroom), waarbij zenuwcommunicatie verstoord is

• Hormonale disbalans (bijvoorbeeld oestrogeendaling bij vrouwen)

• Slaapproblemen, waarbij de REM-slaap onvoldoende wordt bereikt

Hoe verhoog je acetylcholine op natuurlijke wijze?

1. Voeding rijk aan choline

Voeding is de basis. Belangrijke bronnen zijn:

• Eieren (vooral de dooier)

• Lever

• Sojalecithine of zonnebloempitten

• Lijnzaad, sesam, noten

2. Supplementen

• Citicoline (CDP-Choline) en Alpha-GPC zijn goed opneembare vormen

• Lecithine (uit zonnebloem of soja) ondersteunt de hersenen

• Acetyl-L-Carnitine ondersteunt mitochondriale energie én acetylcholineaanmaak

3. Voldoende vetten

Gezonde vetten zijn essentieel voor de hersenen: denk aan omega-3 (uit visolie, algenolie) en MCT-olie.

4. Slaap en herstel

Tijdens de REM-slaap herstelt het cholinerge systeem. Voldoende diepe slaap helpt bij de productie en het behoud van acetylcholine.

5. Minder stress, meer rust

Chronische stress verlaagt de acetylcholineaanmaak. Ademhalingsoefeningen, yoga of meditatie ondersteunen een gezond zenuwstelsel.

Bronnen (voor verdieping):

• Frontiers in Aging Neuroscience (2018)

• Nutritional Neuroscience Journal

• PubMed – Choline and neurocognition