GABA: De Sleutel tot Rust en Ontspanning
GABA (gamma-aminoboterzuur) fungeert als een soort “rempedaal” in het brein; het helpt om overprikkeling te verminderen en brengt rust en kalmte.
In mijn praktijk is dit een van de meest voorkomende klachten, het hangt wel vaak samen met andere klachten en daar is een logische verklaring voor. De neurotransmitters zijn afhankelijk van elkaar, 1 tekort beïnvloed andere systemen en stoffen waardoor het een soort neerwaartse spiraal wordt. Het ergste is dat er zo weinig over bekend is dat duizenden of miljoenen mensen gewoon onnodig rondlopen met klachten zonder enig idee te hebben erover.
Je lichaam maakt GABA zelf uit glutamaat met hulp van het enzym GAD; daarvoor heb je vooral vitamine B6, magnesium en zink nodig. Bij veel vrij glutamaat uit ultrabewerkt voedsel en smaakversterkers (zoals E621/MSG, gist- en soja-extract) kan de prikkelstand hoger worden, zeker als de omzetting naar GABA hapert. Glutamaat is niet slecht, het draait om balans. Je darmen helpen ook mee: bepaalde melkzuurbacteriën maken GABA uit vezels en aminozuren, daarom ondersteunen gefermenteerde voeding (yoghurt, kefir, kimchi, miso, natto) en prebiotische vezels (bijv. inuline of resistent zetmeel).
Wat is GABA?
GABA is een neurotransmitter die verantwoordelijk is voor het kalmeren van de zenuwactiviteit in de hersenen. Wanneer GABA receptoren worden gestimuleerd, remmen ze de prikkeloverdracht tussen zenuwcellen, wat leidt tot een gevoel van ontspanning. Dit is waarom GABA vaak wordt genoemd als een cruciale factor in het beheersen van angst, slapeloosheid, en zelfs chronische stress.
De Impact van Acute Stress op GABA
Uit een recente studie van Li et al. (2024) blijkt dat acute stress de samenstelling van neurotransmitters in de hersenen kan veranderen, wat leidt tot gegeneraliseerde angstgevoelens. Dit komt doordat stress een impact heeft op de GABA- en glutamaatbalans, waarbij GABA vermindert en glutamaat – een prikkelende neurotransmitter – toeneemt. Deze disbalans kan het gevoel van spanning en angst versterken, iets dat ik vaak zie bij cliënten die een burn-out doormaken .
Angst Over Generaties Heen
Een andere fascinerende studie van Jones et al. (2022) toont aan dat angst zelfs over generaties heen kan worden doorgegeven. Deze studie wijst op veranderingen in de GABA- en glutamaatsignalering in de amygdala, het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor de verwerking van angst en emoties. Het onderzoek benadrukt het belang van een gezonde GABA-functie om angststoornissen te voorkomen en te verminderen .
GABA Receptoren en Leerprocessen
GABA is niet alleen belangrijk voor het kalmeren van het zenuwstelsel, maar speelt ook een rol bij leren en geheugen. Uit een uitgebreide review blijkt dat GABA(B)-receptoren betrokken zijn bij de regulatie van geheugen- en leerprocessen. Een disbalans in deze receptoren kan leiden tot neurologische aandoeningen zoals depressie, angst en zelfs leerstoornissen .
GABA in Behandeling van Angst en PTSS
Een andere belangrijke ontdekking is de rol van GABA bij angststoornissen en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Yanpallewar et al. (2022) toonden aan dat cholinerge signalen, die GABA beïnvloeden, een cruciale rol spelen in het leren van angst en het vermogen om angstreacties te ‘vergeten’. Dit benadrukt hoe belangrijk het is om een gezonde GABA-functie te behouden voor mensen die te maken hebben met PTSS of angstklachten .
GABA is een essentiële neurotransmitter die ons helpt omgaan met de dagelijkse stressoren van het leven. Of je nu worstelt met angst, burn-out, of moeite hebt met ontspanning, het optimaliseren van je GABA-niveau kan bijdragen aan een rustiger en meer gebalanceerd gevoel.
Meer over GABA ontdekken? Luister de podcast met docente Audrey van Oosten
Liefs Angelique
Referenties:
– Li et al., 2024
– Jones et al., 2022
– Heaney et al., 2016
– Yanpallewar et al., 2022